برای انتقال قدرت و کنترل حرکت در سیستم‌های هیدرولیک، معمولاً از روغن‌های هیدرولیک استفاده می‌شود. این روغن‌ها به دلیل خواص ویژه‌ای که دارند، برای انتقال نیرو، روانکاری قطعات و محافظت از اتصالات هیدرولیک و شیلنگ هیدرولیک در برابر خوردگی استفاده می‌شود. روغن هیدرولیک نقش بسیار مهمی در عملکرد صحیح و طول عمر سیستم‌های هیدرولیک دارد. در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع می پردازیم.

چرا روغن هیدرولیک؟

همانطور که می دانید، سیستم‌های هیدرولیک بر اساس اصل پاسکال کار می‌کنند. این اصل بیان می‌کند که فشار وارد شده به یک سیال محبوس شده، بدون کاهش در تمام جهات و به طور یکسان به دیواره‌های ظرف حاوی سیال منتقل می‌شود. از این رو داشتن ویژگی هایی مانند ویسکوزیته مناسب و نقطه اشتعال بالا برای سیال مورد استفاده ضروری است.

وظایف روغن هیدرولیک

انتقال نیرو: روغن هیدرولیک نیروی ایجاد شده توسط پمپ را به عملگرها (مانند سیلندرها یا موتورها) منتقل می‌کند تا کار مورد نظر انجام شود.

روانکاری: روغن هیدرولیک باید در برابر حرارت تولید شده در سیستم مقاوم باشد، این روغن با ایجاد یک لایه روغنی بین قطعات متحرک، اصطکاک را کاهش داده و از سایش و خوردگی آن‌ها جلوگیری می‌کند.

خنک‌کاری: حرارت تولید شده در سیستم را جذب کرده و از افزایش بیش از حد دمای قطعات جلوگیری می‌کند.

آب‌بندی: به عنوان یک آب‌بند عمل کرده و از نشت روغن جلوگیری می‌کند.

ویژگی‌های روغن هیدرولیک:

ویسکوزیته مناسب

 ویسکوزیته (گرانروی) روغن هیدرولیک باید به گونه‌ای باشد که در دمای کارکرد سیستم، روانکاری کافی را فراهم کند و در عین حال، جریان روغن در سیستم به راحتی صورت گیرد و لایه‌های روغنی کافی برای روانکاری ایجاد کنند.

نقطه اشتعال بالا

 روغن هیدرولیک باید نقطه اشتعال بالایی داشته باشد تا در برابر حرارت تولید شده در سیستم مقاوم باشد و خطر آتش‌سوزی را وجود نداشته باشد.

مقاومت در برابر اکسیداسیون

 روغن هیدرولیک باید در برابر اکسیداسیون مقاوم باشد تا طول عمر بالایی داشته باشند و خواص خود را در طول زمان از دست ندهد.

پایداری شیمیایی

هیچگونه واکنشی نباید بین روغن هیدرولیک با مواد سازنده سیستم رخ دهد.

قابلیت فیلتراسیون

 روغن هیدرولیک باید به راحتی فیلتر شود تا ذرات آلودگی از آن جدا شوند.

خواص روانکاری

 روغن‌های هیدرولیک دارای خواص روانکاری خوبی هستند که باعث کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک سیستم می‌شود و از سایش آن‌ها جلوگیری می‌کند.

انواع روغن هیدرولیک

همانطور که گفتیم روغن هیدرولیک، قلب تپنده سیستم‌های هیدرولیک است و انتخاب نوع مناسب آن برای عملکرد صحیح و طول عمر سیستم بسیار مهم است. روغن‌های هیدرولیک بر اساس پایه روغنی، افزودنی‌ها و کاربردشان به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند.

طبقه‌بندی انواع روغن هیدرولیک بر اساس پایه روغنی

روغن‌های نفتی (معدنی)

 رایج‌ترین نوع روغن‌های هیدرولیک هستند و از نفت خام استخراج می‌شوند. این روغن‌ها دارای مزایایی مانند قیمت مناسب و در دسترس بودن هستند، اما در برابر اکسیداسیون و حرارت نسبت به روغن‌های سنتتیک ضعیف‌تر هستند.

روغن‌های سنتتیک

 از مواد شیمیایی ساخته می‌شوند و دارای خواص بهتری نسبت به روغن‌های نفتی هستند. این روغن‌ها مقاومت بالایی در برابر اکسیداسیون، حرارت و فشار دارند و همچنین دارای نقطه ریزش پایین‌تری هستند.

روغن‌های زیست‌تخریب‌پذیر

 از مواد طبیعی ساخته می‌شوند و برای محیط زیست کمتر مضر هستند. این روغن‌ها در مواردی که احتمال نشت روغن به محیط زیست وجود دارد، استفاده می‌شوند.

طبقه‌بندی انواع روغن هیدرولیک بر اساس افزودنی‌ها

روغن‌های ضد سایش: حاوی افزودنی‌هایی هستند که از سایش قطعات جلوگیری می‌کنند.

روغن‌های ضد اکسیداسیون: حاوی افزودنی‌هایی هستند که از اکسیداسیون روغن جلوگیری می‌کنند.

روغن‌های ضد کف: حاوی افزودنی‌هایی هستند که از ایجاد کف در روغن جلوگیری می‌کنند.

روغن‌های مقاوم در برابر حرارت: حاوی افزودنی‌هایی هستند که مقاومت روغن را در برابر حرارت افزایش می‌دهند.

طبقه‌بندی انواع روغن هیدرولیک بر اساس کاربرد

روغن‌های هیدرولیک عمومی: برای کاربردهای عمومی در سیستم‌های هیدرولیک استفاده می‌شوند.

روغن‌های هیدرولیک صنعتی: برای کاربردهای سنگین در صنایع مختلف استفاده می‌شوند.

روغن‌های هیدرولیک خودرویی: برای استفاده در سیستم‌های هیدرولیک خودروها طراحی شده‌اند.

روغن‌های هیدرولیک مقاوم در برابر آتش: برای استفاده در سیستم‌هایی که خطر آتش‌سوزی وجود دارد، طراحی شده‌اند.

عوامل موثر در انتخاب روغن هیدرولیک

ویسکوزیته (گرانروی)

ویسکوزیته به میزان مقاومت سیال در برابر جاری شدن گفته می‌شود. برای سیستم‌هایی که در معرض تغییرات دمایی زیاد قرار دارند، روغن با شاخص ویسکوزیته بالا مناسب‌تر است چراکه روغن با شاخص ویسکوزیته بالا، تغییرات کمتری در ویسکوزیته با تغییر دما نشان می‌دهد. البته قطعا منظور ویسکوزیته خیلی بالا نیست، ویسکوزیته خیلی زیاد باعث افزایش اصطکاک، کاهش راندمان پمپ، افزایش دمای سیستم ویسکوزیته پایین باعث افزایش نشتی کاهش توانایی تحمل بار سیستم می شود. روغن باید در دمای محیط کار ویسکوزیته مناسبی داشته باشد.

فشار کاری سیستم

 روغن باید بتواند در فشارهای کاری بالا عمل کند و از ایجاد نشتی و خرابی در سیستم جلوگیری کند. روغن‌های هیدرولیک با شاخص ویسکوزیته بالا و پایداری فشاری خوب برای سیستم‌های با فشار کاری بالا مناسب‌تر هستند.

سرعت حرکت قطعات

روغن باید بتواند روانکاری کافی برای قطعات متحرک با سرعت بالا را فراهم کند. روغن هیدرولیک به گونه ای طراحی می شود که با توجه به نیاز سیستم حرکت قطعات به راحتی و اطمینان انجام شود.

نوع مواد سازنده سیستم

 روغن نباید با مواد سازنده سیستم واکنش دهد. وجود قطعات و تجهیزات با فرومول های شیمیایی مختلف یکی از دلایلی است که روغن هیدرولیکی ساخته شود که با مواد موجود در سیستم وارد واکنش شیمیایی نشود.

در نهایت باید بدانید سیستم های هیدرولیک به روغن هیدرولیک نیاز دارند و بدون وجود این سیال، سیستم های هیدرولیک فشل می شوند. در انتخاب روغن مناسب سیستم خود دقت کنید و برای جلوگیری از بروز مشکلاتی مانند خرابی سیستم، کیفیت و مراقبت از این سیال را جدی بگیرید.